Kullanılmışlık Hissi: Toplumsal Cinsiyet ve Adalet Perspektifinden Bir İnceleme
Hayatımızın bir noktasında, belki de pek çoğumuz, kendimizi değersiz, terkedilmiş ya da göz ardı edilmiş hissetmişizdir. Bu hissiyat, sadece kişisel bir duygu değil, aynı zamanda toplumsal yapının, değerlerimizin ve toplumsal cinsiyet rollerinin bir yansımasıdır. Kullanılmışlık hissi diye adlandırdığımız bu duygunun ardında derin bir toplumsal etkilenim yatar. Kadınlar ve erkekler, toplumdaki rollerinden ve sosyal yapılarından farklı şekilde etkilenirler. Kadınlar daha çok duygusal ve empatik bir bakış açısına sahipken, erkekler çoğunlukla analitik ve çözüm odaklı yaklaşımlar geliştirirler. Peki, bu hissiyatın toplumsal cinsiyetle ve çeşitlilikle ne ilgisi var? Ve bizler bu hissiyatı daha sağlıklı bir toplum için nasıl şekillendirebiliriz?
Toplumsal Cinsiyet ve Kullanılmışlık Hissi
Kadınların toplumda daha çok empatik bir bakış açısına sahip olmaları, zaman zaman kendilerini “kullanılmış” hissetmelerine yol açabilir. Bu durum, geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinden kaynaklanabilir. Kadınların, ilişkilerde daha fazla duygusal yatırım yapmaları, toplumsal beklentiler nedeniyle kendilerini daha fazla vermeye yönelik hisler geliştirmeleri, sonunda bir “kullanılma” algısına yol açabilir. Toplum, kadınlardan duygusal olarak sürekli vermelerini beklerken, bu beklentilerin karşılanmaması ve duygusal emeğin takdir edilmemesi, kadınlarda tükenmişlik ve değersizlik hissine neden olabilir.
Bunun yanında erkeklerin daha çözüm odaklı ve analitik bir yaklaşım sergilemeleri, “kullanılmışlık” hissinin onları nasıl etkilediğine dair farklı bir bakış açısı yaratır. Erkekler, çoğunlukla duygusal yerine mantıklı bir çözüm arayışı güderler ve bu, kadınların yaşadığı duygusal baskıyı daha farklı bir biçimde deneyimler. Erkeklerin toplumdaki “güçlü olma” ve “yönetici” gibi rollerinin altında da bir duygu yükü vardır. Bu duygusal baskı, erkeklerin “kullanılmışlık” hissini daha fazla reddetmelerine, dışsal bir başarıya odaklanmalarına neden olabilir. Fakat bu dışa vurulmamış duygu, içsel bir boşluk yaratabilir ve toplumsal cinsiyetle ilgili beklentiler, erkekleri de aynı şekilde tükenmişliğe sürükleyebilir.
Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Kullanılmışlık Hissi
Kullanılmışlık hissinin daha geniş bir sosyal adalet perspektifinden ele alınması, toplumsal eşitsizliklerin de bu duyguyu pekiştirdiğini gösterir. Farklı etnik kökenler, sınıflar ve kimlikler, insanlar üzerinde farklı şekillerde baskı yaratabilir. Örneğin, toplumsal sınıf farkları, bazı bireylerin daha fazla değer gördüğü ve bazılarınsa sürekli olarak daha az değerli hissettikleri bir dünyayı yaratabilir. Bu, sadece bireysel değil, toplumsal bir sorun haline gelir. Toplumsal cinsiyet, ırk, etnik köken ve sınıf gibi faktörler, insanların hayatta daha fazla “kullanılmış” hissetmelerine neden olabilir. Bir birey, toplumsal yapının dayattığı kalıplara uymadığında ya da sürekli olarak dışlanma ya da küçümseme gibi deneyimler yaşadığında, bu hissiyat derinleşebilir.
Empati ve Çözüm Arayışı: Toplumun Dönüştürülmesi
Kullanılmışlık hissinin toplumsal etkilerini aşmanın yolu, empati ve duyarlılıkla ilgilidir. Kadınlar ve erkekler, birbirlerinin bakış açılarını anlamalı, toplumsal cinsiyet rollerinin ne kadar yıkıcı olabileceğini kabul etmelidir. Empati, insanların duygusal zorluklarını anlama ve bu zorluklara duyarlı bir yaklaşım geliştirmeyi içerir. Erkekler çözüm odaklı olmaktan çok, bazen duygusal destek sunarak, duygusal yükü paylaşarak da büyük bir katkı sağlayabilirler.
Toplum olarak, herkese değer veren, toplumsal cinsiyet rollerini aşan ve herkesin sesini duyurabildiği bir ortam yaratmak, bu hissiyatın etkilerini yok edebilir. Sosyal adalet, herkese eşit fırsatlar tanımak ve her bireyi dinlemekle başlar. Kadınların ve erkeklerin, tüm kimliklerin daha fazla saygı gördüğü bir dünya inşa etme sorumluluğu, kolektif bir görevdir. Bunun için sadece bireysel değil, toplumsal bir bilinç gelişmeli ve bu bilincin yayılması sağlanmalıdır.
Toplum Olarak Biz Ne Yapabiliriz?
Kullanılmışlık hissi, kişisel bir sorun olmanın ötesine geçer; toplumsal eşitsizlikler ve cinsiyet normlarıyla iç içe geçer. Kendimizi bu duygudan nasıl kurtarabiliriz? Duygusal yüklerin paylaşıldığı, insanların sadece vermekle değil, almakla da değerli olduğu bir toplumda bu hissiyatı aşabilir miyiz? Toplum olarak birbirimize nasıl daha empatik yaklaşabiliriz? Bu soruları birlikte düşünmek, toplumsal değişimi başlatmanın ilk adımı olabilir.